خداوند می‌خواهد، انسان شخصیت خویش را پیش دیگران حفظ کند. در همین راستا دستورهای گوناگونی نیز برای آن داده است. ازما می‌خواهد، شخصیت دیگران را حفظ نماییم و شخصیت دیگران را لکه‌دار نکنیم. لزوم حفظ شخصیت دیگران را می‌توان از احکام مختلف اسلام به دست آورد که گونه‌هایی از آن پیش روی شماست:

غیبت نکردن

یکی از ابعاد حفظ حرمت دیگران این است که درباره مردم، به گونه خداپسندانه حرف بزنیم. درقرآن کریم آمده است: «وَلا یغتَب بَعضُکُم بَعضا؛ هیچ یک از شما نباید از دیگری غیبت کند.» بلافاصله پس از این سخن، خداوند برای اینکه زشتی این کار را کاملا نمایان کند، مثال گویایی می‌زند و می‌گوید: «ایحبُّ اَحَدُکُم اَن یاکُلَ لَحمَ اَخیهِ مَیتا؛ یا کسی از شما دوست دارد که گوشت برادر مرده خود را بخورد»؟!(سوره حجرات، آیه12)این فراز از آیه، غیبت کردن و افشای اسرار نهان مردم را مانند خوردن گوشت انسان مرده می‌داند. از سوی دیگر امام صادق(ع) می‌فرماید: «مَن رَوی عَلی مُؤمنٍ رِوایهً یریدُ بِها شَینَهُ وَ هَدمَ مُروءَته لیسقُطَ مِن اَعینِ النّاسِ اَخرَجَهُ اللّهُ مِن وِلایتِهِ إلَی وِلایهِ الشَیطانِ فَلا یقبلُهُ الشیطان؛اگر کسی درباره مؤمن چیزی بگوید و با بدخواهی شخصیتش را بکوبد و او را از چشم مردم بیندازد، خداوند او را از ولایت خود بیرون کرده، به شیطان وا می‌گذارد که البته شیطان هم او را نمی‌پذیرد.» (کافی، ج2، ص358).

کمک کردن

دستورهای زیادی داریم که اگر صدقه می‌دهید و کمک مالی می‌کنید،کسی نفهمد، یا پس از صدقه دادن، منت نگذارید، یعنی حرمت مستمندان را ارج بنهید: …وَآتوهُم مِن مَالِ اللّهِ الّذی آتاکُم…؛ …و از مال خدا که به شما عطا کرده، به آنها بدهید…» (سوره نور، آیه33)این مال خداست که مقدر شد چند روزی در پس‌انداز شما باشد و اینک خدا دستور داده که از مال خودش به مستمندان بدهید!

اهانت و تحقیر نکردن

در جلد دوم کتاب کافی از امام صادق(ع) چنین آمده است: «إِنّ اللّهَ تَبارکَ وَ تَعَالی یقُولُ مَن اَهَانَ لِی وَلِیا فَقَد اَرصَدَ لِمُحَارَبَتی وَ اَنَا اسرَعُ شَیءٍ إِلی نُصرهِ اولِیائی؛ خداوند تبارک و تعالی می‌فرماید: هرکس اولیای مرا اهانت کند به مبارزه با من برخاسته است و من به سریع‌ترین وجه، اولیای خودم را یاری می‌کنم.» در ادامه حدیث آمده است: «خداوند این مطلب را درشب معراج، مستقیم و بی‌واسطه به پیامبر اکرم (ص) فرمود. پیامبر(ص) پرسید: خدیا! اولیای تو چه کسانی هستند؟ خدا پاسخ داد: کسانی که به پیامبری تو و ولایت علی عهد کرده و ایمان آورده‌اند.»

وجوب جواب سلام

فقهای اسلام، مساله بسیار دقیقی را در رساله‌های عملیه آورده‌اند،در مورد مبطلات نماز گفته‌اند: «حرف زدن در بین نماز باعث بطلان نماز می‌شود». سپس این مساله را مطرح کرده‌اند که: «اگر کسی به نمازگزار سلام کند، نمازگزار موظف است در همان حال نماز، فورا جواب سلامش را بدهد و باید طوری جواب دهد که سلام‌کننده بشنود.» حفظ شخصیت دیگران در جامعه اسلامی آنقدر مهم است که حتی در حال ادای نماز هم نباید سلام کسی بی‌پاسخ بماند.

حفظ شخصیت خویش

حال این سؤال باقی است که در مورد شخصیت خویش چه وظیفه‌ای داریم؟حفظ شخصیت خویش چه جایگاهی در فرهنگ قرآن و اهل بیت‌(ع) دارد؟شخصیت آدمی، امانتی است در دست او که اگر در حفظ آن کوتاهی کند، یکی از بزرگترین و مهمترین نعمت‌های خدا را از بین برده است. آیات و روایات بی‌شماری هست که ما را به حفظ حرمت خویش می‌خواند، سیر در این گزاره‌های دینی، ما را به گوشه‌هایی از شخصیت خویش توجه می‌دهد:

توکل به خدا

توکل، یعنی وکیل گرفتن. وکیل می‌گیریم تا کارها را بر خود هموار کنیم و امورمان را به او واگذار کنیم؛ یعنی به او اعتماد می‌کنیم تا در حمایت ما بکوشد. دعوت خداوند این است که مردم، تواناترین شخص را وکیل خود قرار دهند وامور خود را به او بسپارند: «وَ عَلَی اللّهِ فَلیتَوَکّلِ المُؤمِنُون؛ مؤمنان باید تنها به خدا اعتماد و توکل کنند».(سوره آل‌عمران، آیه122) امام زین العابدین این موهبت خدادادی را سپاس می‌گزارد: اَلحَمدُ لِلّهِ الّذی وَکَلَنی اِلَیهِ فَاَکرَمَنی وَلَم یکلِنی إِلَی النَّاس فَیهینُونی…؛ سپاس خدای را که مرا به خودش واگذار کرد و بدین وسیله بر عزتم افزود و مرا به مردم واگذار نکرد تا خوارم کنند.»